Dhr J.A.C. (Hans) Mathijssen

Unitas was toen pragmatisch progressief en karikaturaal konservatief - met een kaa

Paters
Hans Mathijssen is geboren in 's-Hertogenbosch op 13 maart 1954 en getogen in Vught. Hij volgde het gymnasium bij de paters van Scheut - heden het Maurickcollege.
Katholieke scholen komen vandaag de dag op een aparte wijze in het nieuws aangezien in de jaren zestig een aantal geestelijken geestelijk niet helemaal gezond waren - Hans heeft daar (gelukkig) niets van gemerkt in Vught. Integendeel, op deze middelbare school was het zo gezellig dat hij er pas na acht jaar wegging.

Russisch
Toen had de Majesteit hem nodig voor de landverdediging. Op 4 september 1974 werd hij ingelijfd op de Elias Beeckmankazerne te Ede (daar heeft uw reporter overigens twintig jaar later de boel onveilig gemaakt als sergeant-instructeur). Hans volgde daar de uiterst boeiende opleiding tot radiotelegrafist en peiler.
Maart 1975 werd hij naar het Beierse land gezonden om Oost-Duitse en Tsjechische zenders te peilen en te controleren. Zonder het nuttige werk van Hans cum suis spraken wij hier nou Russisch. Toch slaagde hij erin om per 6 september 1975 vervroegd af te mogen zwaaien, zodat hij tijdig aan de studie kon. Hans wist het zo handig te regelen dat hij voor de belangrijkste onderdelen van het novitiaat - dat in zijn geheel bestond uit een gezellige buitenweek en een plezierige binnenweek op de kroeg - verlof kreeg van Defensie.

Unitas?
Geschiedenis was zijn lievelingsvak - dus dat werd het qua studie. Qua studentenvereniging was de keuze niet moeilijk. Één van zijn beste schoolmakkers, Maarten van den Broek, die wel braaf en nominaal had schoolgegaan, was inmiddels derdejaars. Die zei tegen hem: "Unitas is een goeie club; je wordt er niet afgezeken; de ontgroening is er geen straf, maar juist gezellig." Er heerste een sfeer van gelijkheid; tradities en mores bestonden wel degelijk, maar ze werden met een korreltje zout genomen. Aangezien Veritas bekend stond als een losgelagen linkse tent waar alle studenten in en uit konden lopen, bezocht Hans als introducé tijdens zijn militaire diensttijd Symposion. In het jaar dat Hans lid werd, was Maarten Fiscus Senatus. Hans: "Unitas was toen pragmatisch progressief en karikaturaal konservatief - met een kaa".

Paddenstoelen
Vijf jaar heeft hij gewoond in het studentenhuis aan de Runstraat 1 in de Rivierenwijk (1975-1980). Dit pand was een voormalige winkel met bovenwoning. Hans bewoonde er de begane grond met een enorme vitrine, waar hij graag gezellig achter de ramen zat. Eigenaar van deze toko was de heer Verheul, die ook een groentenzaak had in de Nagtegaalstraat - direct onder het torentje. Hij was een echte huisjesmelker van de oude stempel: aan geïnteresseerde studenten en ouders liet hij een modelwoning zien aan de Kromme Nieuwegracht - daar zag het er allemaal behoorlijk uit. Maar ze werden geflest en Verheul kwam er mee weg - "terwijl de paddenstoelen in onze badkamer groeiden". Toen Hans genoeg geld had, is hij pijlsnel verhuisd naar een normale woning aan de Albert van Dalsumlaan.

Fossielen
Het werd dus geschiedenis. En het werd een gemengde jaarclub, wat in de jaren zeventig heel gewoon was op onze sociëteit. Negen jongens en meiden werden in april 1976 door de Senaat officieel erkend onder de nogal Russisch klinkende naam "Hahejawellicafrara", zijnde de beginletters van de negen jaarclubgenoten. Het merendeel van deze groep bestond uit pedagogen en historici. Het werd een hechte en actieve jaarclub: ze hebben samen meerdere vakanties ondernomen en elf weekenden georganiseerd - de voorlopig laatste in 2002.
Ter gelegenheid van het lustrum in november 1996 waren zij in Utrecht op jaarclubweekend voor een reünie. Zij vielen onverwachts binnen en werden door de Senaat met alle egards ontvangen als "fossielen uit een ver verleden".

De liefde
Op Unitas S.R. groeide en bloeide - zoals op wel meer studentenverenigingen - de liefde. Het was dan ook niet zo verwonderlijk dat Hans aan Karin Penders, sociaal geografe en een jaar na Hans aangetreden, bleef hangen. Zo ontstond een echt Unitashuwelijk - in 1981 - , waar twee dochters en een zoon uit sproten. Tot enig verdriet van hun ouders zijn de twee oudsten geen lid geworden van U.S.R.... In de beeldvorming is er rond Unitas veel veranderd sinds de jaren zeventig.

'Academie voor Expressie in Woord en Gebaar'
Een van de meest actieve en gerenommeerde onderdelen van de Unitas-gemeenschap was de toneelvereniging USTV, die bestaat al sinds november 1909. Bij lustra in de jaren vijftig kwam zelf koningin Juliana als gast op bezoek. Elk jaar werd een toneelstuk opgevoerd. In de jaren dertig en veertig was de beroemde Ad Hooijkaas regisseur; in de jaren zestig was dat de nog beroemdere Berend Boudewijn.
Op 1 april 1976 trad hij op in 'De geschiedenis van een soldaat', geregisseerd door Kerry Leeuwenstein van de Academie. Hans speelde vervolgens in april 1977 in het knotsgekke drama 'Niet doen sneeuwwitje!' van de bekende Anton Koolhaas (1912 - 1992), schrijver van dierenverhalen en zelf ook nog lid van Unitas (1931). Speelde Hans een glansrol als koning Zak, Karin was een wild zwijn.
In 1979 trad Hans in 'A cat on a hot tin roof' van Tennessee Williams op als een vader die lijdt aan kanker en eraan sterft. Dit was voor meerdere Unitas-leden behoorlijk confronterend.
Al deze toneelstukken werden niet alleen opgevoerd op Symposion in de grote zaal, maar ook een aantal keren in de officiële Kleine Zaal van de Utrechtse Schouwburg. Dan kwamen er ook veel externe geïnteresseerden kijken, zoals gewone Utrechtse burgers. Unitas vervulde toen een grote, actieve maatschappelijke rol. Het bestuur van USTV had goed contact met de 'Academie voor Expressie in Woord en Gebaar' (geen grapje) op het Janskerkhof. Dit was een kunstzinnige HBO-opleiding, voorloper van de Hogeschool voor de Kunsten van Utrecht (HKU). Elk jaar werd een sterstudent van die academie geselecteerd die de eervolle taak kreeg om in tien maanden met de USTV-leden een dijk van een toneelstuk van de grond te krijgen.

Dansen
Hans en zijn geliefde Karin waren actief in het Unitas Muziekgezelschap (UMG), dat toen ruim dertig actieve leden telde. In 1977 richtte hij met een paar vrienden en vriendinnen van Unitas de subvereniging Terpsichore op waar men aan stijl- en volksdansen deed. Hoewel de naam doet denken aan een of andere SOA, is het hier toch de muze van de dans die haar naam leende. Hans verzorgde de danslessen en de coördinatie, Rob Wolf de techniek. Deze dansactiviteiten waren een doorslaand succes - zo'n succes dat zalen vol Unitasstudenten dansles kregen van Hans, onder andere ter voorbereiding op het gala. Het werd zelfs zo'n succes dat er iets gebeurde wat zelden plaatsvindt: andere studentenverenigingen in Utrecht vroeger hem om ook op hun vereniging danslessen te komen verzorgen. Dat deed Hans bij de dames van UVSV, maar ook bij SSR-NU, waar veel protestantse jongeren voor het eerst in hun leven met dans te maken kregen. Karin was buitengewoon actief in de volksdanstak; zij maakte ook zelf haar kostuums van divers pluimage. De volksdansclub trad toentertijd een keer of zes per jaar op, bijvoorbeeld in bejaardentehuizen.

Redder van het archief
Het was zo gezellig op en rond Unitas dat de universitaire studie van Hans niet vlotte. Na een paar jaar is hij de Rijksarchiefopleiding (een HBOopleiding) in Utrecht gaan doen. Hierna werd hij aangenomen als medewerker van de archief- en fotodienst aan de Alexander Numankade. Nu heet dit belangrijke instituut het Utrechts Archief (HUA). Daar heeft Hans als werk en hobby een hoop werk verzet om het archief van Unitas S.R. te ordenen. Hij heeft dan ook een uniek boekwerk geschreven "Inventaris" (1983) over de Unitasarchieven. Daarmee heeft hij een schat aan informatie weten te bewaren en toegankelijk te maken voor het publiek. Dat laatste was trouwens wel een heftig discussiepunt; meerdere senaten zaten niet zo te wachten op openbaarmaking van hun notulen. In 1982 gaf de Senaat Enklaar uiteindelijk toestemming; rector Maassen hakte uiteindelijk de knop door zodat Hans aan de slag kon om de Unitasgeschiedenis voor het nageslacht te bewaren. Ab actis Marc Wortmann begeleidde persoonlijk meerdere malen meerdere stukken naar het archief. Dezelfde Marc Wortmann heeft met Govert van Veldhuijzen overigens eind jaren zeventig een leuk en leesbaar geschreven over honderd jaar Unitasgedachte.
Een van de vindingen van Hans Mathijssen bestaat uit het toentertijd veel gelezen geïllustreerde weekblad 'De Prins' waar in de editie van 11 mei 1912 een prachtige foto prijkt met de eerste Rector et Senatus van Unitas die aangekondigd worden als Utrechts Studentencorps....

Sexuele voorlichting
Tijdens het novitiaat kregen de nieuwelingen ook praktische voorlichting over condooms en voorbehoedsmiddelen. Het Sociëteitsbestuur organiseerde ieder jaar een originele stunt. In 1978 liet het SB een openbare peepshow opvoeren waarbij een man en vrouw in Adams- en Evaskostuum allerlei standjes voor deden. Een minderheid van de leden was geschokt en klaagde, maar de kleine meerderheid - zoals Hans - kon de humor en de "leerwaarde" er wel van inzien.

Hans nu
Hij werkt nu als directeur van de Vlaardinger bibliotheek. Daarnaast is hij ook verantwoordelijk voor het uitreiken van de Geuzenpenningen. Een paar jaar geleden hebben zij de Tibetaanse vrijheidsstrijders geëerd; namens hen kwam de bekende acteur Richard Gere de penning in ontvangst nemen.

Meerwaarde
Unitas nam en neemt nog een grote rol in het leven van Hans en Karin in. Allereerst is lid worden van een studentenvereniging huns inziens nog altijd dé manier om in een onbekende stad waar je gaat studeren een netwerk op te bouwen van vrienden, los van je ouders kun je zo eenvoudig een sterk sociaal leven opbouwen. Op de tweede plaats zorgt het er ook voor dat je nadrukkelijk verder leert kijken dan alleen maar de blik van je eigen studie. Naast humor leerde je volhouden en doorbijten, ook tot diep in de nacht. Tot slot leerden ze besturen, initiatieven nemen en voor zichzelf en hun groep op te komen.
Hun advies: "Word altijd lid van en studentenvereniging, anders mis je echt wat!"

Pim Walenkamp